Τι είναι τα Ινομυώματα;
Τα ινομυώματα αποτελούν καλοήθεις όγκους των λείων μυϊκών ινών του μυομητρίου. Αφορούν το 70-80% των γυναικών σε ηλικίες ως 50 ετών και η ακριβής αιτία τους παραμένει άγνωστη. Αποτελούν την πιο συχνή καλοήθη νεοπλασία των γεννητικών οργάνων που εμφανίζεται σε γυναίκες αναπαραγωγικής ηλικίας. Στο παρακάτω σχήμα φαίνονται τα σημεία όπου αναπτύσσονται ινομυώματα πάνω στη μήτρα.
Ποια είναι τα είδη των ινομυωμάτων;
Τα ινομυώματα μπορεί να έχουν μέγεθος από μερικά χιλιοστά έως εκατοστά, μπορεί να είναι μονήρη ή πολλαπλά και ανάλογα με την ανατομική τους θέση στην μήτρα διαχωρίζονται σε 5 κύριες κατηγορίες.
Υποορογόνια: Αναπτύσσονται κυρίως στην εξωτερική επιφάνεια της μήτρας (στον ορογόνο) και σε γενικές γραμμές δεν προκαλούν συμπτωματολογία εκτός από την περίπτωση που αυξάνονται τόσο σε μέγεθος ώστε να προκαλούν πιεστικά φαινόμενα σε παρακείμενα όργανα (έντερο, ουρητήρα, ουροδόχο κύστη).
Ενδοτοιχωματικά: Εντοπίζονται στο τοίχωμα της μήτρας , αποτελούν την πιο κοινή εντόπιση, και είναι δυνατόν να παραμορφώσουν την μήτρα όταν το μέγεθος τους ξεπερνά τα 7-8 εκ. Συνήθως προκαλούν αιμορραγίες καθώς και προβλήματα γονιμότητος.
Υποβλεννογόνια: Αναπτύσσονται κάτω από τον βλεννογόνο της μήτρας και μπορεί να προβάλλουν μέσα στην ενδομητριακή κοιλότητα. Προκαλούν αιμορραγίες και δημιουργούν προβλήματα στην σύλληψη καθώς και στην διάρκεια της κύησης.
Τραχηλικά: Πιο σπάνια θέση, που εντοπίζονται στον τράχηλο της μήτρας.
Έμμισχα: Αφορούν κυρίως τα υποορογόνια και τα υποβλεννογόνια ινομυώματα τα οποία χαρακτηρίζονται από την παρουσία μίσχου που τα διαχωρίζει από την μήτρα. Ο μίσχος δύναται να συστραφεί προκαλώντας ελάττωση της αγγείωσης του ινομυώματος, το οποίο εκφυλίζεται και νεκρώνεται προκαλώντας έντονο κοιλιακό άλγος.
Ποιοι παράγοντες ευθύνονται για την δημιουργία τους;
Με τα μέχρι τώρα δεδομένα στους προδιαθεσικούς παράγοντες περιλαμβάνονται:
1) Η ηλικία, με πιθανότητα εμφάνισης στην αναπαραγωγική ηλικία και γύρω στα 40 έτη.
2)Οικογενειακό Ιστορικό: Γυναίκες με συγγενείς πρώτου βαθμού με ιστορικό ινομυωμάτων έχουν 2,5 φορές μεγαλύτερη πιθανότητα να εμφανίσουν ινομυώματα.
3) Εθνικότητα: Πιο συχνά σε γυναίκες μαύρης φυλής.
4) Γενετικοί Παράγοντες: Πολλά γονίδια υπό μελέτη έχουν βρεθεί να σχετίζονται με την ανάπτυξη τους.
5)Αναπαραγωγικοί Παράγοντες: Η πολυτοκία και η μεγαλύτερη ηλικία της γυναίκας κατά την κύηση καθώς και ο θηλασμός αποτελούν προστατευτικό παράγοντα.
6) Σωματικό Βάρος: Μεγαλύτερος δείκτης σώματος (BMI) αυξάνει την πιθανότητα εμφάνισης τους.
7)Διαιτητικοί Παράγοντες: Η πρόσληψη κόκκινου κρέατος αυξάνει την πιθανότητα εμφάνισης τους ενώ μια διατροφή πλούσια σε φρούτα και λαχανικά δρα προστατευτικά.
8) Αρτηριακή Υπέρταση Και Σακχαρώδης Διαβήτης: Έχει βρεθεί θετική συσχέτιση για την ανάπτυξη ινομυωμάτων.
Τί συμπτώματα παρουσιάζουν τα ινομυώματα;
Το μεγαλύτερο ποσοστό των γυναικών με ινομυώματα δεν εμφανίζουν κανένα σύμπτωμα. Ένα περίπου 25% θα εμφανίσει συμπτώματα που σχετίζονται με την παρουσία και την θέση τους. Το πιο σύνηθες είναι η μηνο-μητρορραγία που χαρακτηρίζεται από αύξηση της ποσότητας και της διάρκειας της περιόδου με την επακόλουθη αναιμία που εμφανίζουν πολύ συχνά οι γυναίκες. Άλλα συμπτώματα περιλαμβάνουν τον πόνο κατά την σεξουαλική επαφή (δυσπαρεύνια), πόνο κατά την διάρκεια της περιόδου (δυσμηνόρροια), καθώς και πόνο λόγω αποφρακτικών, πιεστικών φαινομένων στα παρακείμενα όργανα (συχνοουρία, δυσκολίες ούρησης, δυσκοιλιότητα, τεινεσμός) και τέλος πόνο λόγω εκφύλισης τους. Παράλληλα μπορεί να συντελέσουν σε κλινικά θέματα όπως η υπογονιμότητα, οι καθ έξιν αποβολές και οι επιπλοκές της κύησης.
Πώς γίνεται η διάγνωση των ινομυωμάτων;
Η διάγνωση γίνεται με την ψηλάφηση των ινομυωμάτων κατά την γυναικολογική εξέταση και επισκόπηση.
Περισσότερο ακριβείς πληροφορίες για τον αριθμό και την θέση των ινομυωμάτων έχουμε με τον διακολπικό υπερηχογραφικό έλεγχο.
Σε ορισμένες περιπτώσεις χρήσιμη είναι και η μαγνητική τομογραφία καθώς παρέχει εξαιρετική ακρίβεια στον προσδιορισμό του μεγέθους, της θέσης και του προσδιορισμού της εισχώρησης τους στο μυομήτριο.
Τέλος, η υστεροσκόπηση συντελεί στην διάγνωση των υποβλεννογόνιων και ενδοτοιχωματικών ινομυωμάτων που προβάλλουν στην ενδομητρική κοιλότητα.
Ποια είναι η αντιμετώπιση των ινομυωμάτων;
Σε περίπτωση ανεύρεσης ινομυωμάτων στην μήτρα της γυναίκας η θεραπεία δεν είναι πάντα χειρουργική. Αν είναι μικρά σε μέγεθος και δεν δημιουργούν συμπτωματολογία και η γυναίκα βρίσκεται κοντά στην ηλικία της εμμηνόπαυσης μπορεί να ακολουθηθεί η στάση αναμονής.
Η ίδια στάση μπορεί να ακολουθηθεί και σε νεότερες γυναίκες αρκεί να γίνεται τακτικός έλεγχος επανεξέτασης κάθε 3 με 6 μήνες για να διαπιστωθεί τυχόν ταχεία αύξηση του ινομυώματος.
Σε αντίθετη περίπτωση που τα ινομυώματα δίνουν συμπτωματολογία η θεραπεία τους μπορεί να είναι είτε φαρμακευτική είτε χειρουργική.
Η φαρμακευτική θεραπεία περιλαμβάνει την χορήγηση αντισυλληπτικών, προγεσταγόνων ή την τοποθέτηση ενδομήτριου σπειράματος Mirena. Οι παραπάνω θεραπείες χρησιμοποιούνται κυρίως για τον έλεγχο της αιμορραγίας που προκαλούν τα ινομυώματα. Επίσης πολύ συχνά χρησιμοποιούνται και οι αγωνιστές των γοναδοτροπινών οι οποίοι προκαλούν την λεγόμενη φαρμακευτική εμμηνόπαυση και συντελούν στην μείωση του μεγέθους των ινομυωμάτων μέχρι και 50% μέσα σε 3 μήνες. Η χρήση των συγκεκριμένων φαρμάκων δεν πρέπει να ξεπερνάει τους 6 μήνες, ενώ μέσα σε 12 εβδομάδες από την διακοπή τους τα ινομυώματα αρχίζουν εκ νέου να μεγαλώνουν.
Η χειρουργική αντιμετώπιση περιλαμβάνει:
Α) την ινομυωματεκτομή, κυρίως σε γυναίκες που επιθυμούν να διατηρήσουν την γονιμότητα ή την μήτρα τους. Αυτή μπορεί να πραγματοποιηθεί είτε με ανοιχτό χειρουργείο, λαπαροσκοπικά καθώς και υστεροσκοπικά στις περιπτώσεις υποβλεννογόνιων ινομυωμάτων.
Β) την υστερεκτομή, κυρίως σε γυναίκες που έχουν ολοκληρώσει τον οικογενειακό τους προγραμματισμό ή σε εμμηνοπαυσιακές γυναίκες στις οποίες παρατηρείται αύξηση του μεγέθους των ινομυωμάτων. Και σε αυτή την περίπτωση η χειρουργική προσπέλαση μπορεί να είναι ανοιχτή, λαπαροσκοπική είτε κολπική.
Ο Μαιευτήρας – Χειρουργός Γυναικολόγος Ιωάννης Σαρρής έλαβε ειδίκευση από το Χειρουργικό τμήμα του Γ.Ν.Α. ΚΑΤ καθώς και από το Γ.Ν.Α. «Έλενα Βενιζέλου». Ο ιατρός έχει λάβει μέρος σε πολυάριθμες γυναικολογικές επεμβάσεις και τοκετούς.
Ο Ιωάννης Σαρρής αποτελεί μέρος του Βρετανικού Ιατρικού Συλλόγου (GMC) και του Ιατρικού Συλλόγου Αθηνών.
