Τι είναι η υπερπλασία του ενδομητρίου?
Η υπερπλασία του ενδομητρίου είναι μια κατάσταση η οποία χαρακτηρίζεται από την πάχυνση του ενδομητρίου της μήτρας. Δεν αποτελεί καρκινική κατάσταση αλλά σε ορισμένες περιπτώσεις μπορεί να οδηγήσει σε καρκίνο της μήτρας.
Τι προκαλεί την υπερπλασία του ενδομητρίου?
Στις περισσότερες περιπτώσεις η υπερπλασία του ενδομητρίου προκαλείται από την περίσσεια των οιστρογόνων που δρουν στο ενδομήτριο χωρίς την αντιρροπιστική δράση που ασκεί η προγεστερόνη. Φυσιολογικά στην αρχή κάθε κύκλου τα παραγόμενα οιστρογόνα προκαλούν φυσιολογικά την πάχυνση του ενδομητρίου και ετοιμάζουν την μήτρα για μια πιθανή εγκυμοσύνη. Κατά την στιγμή της ωορρηξίας παράγεται μια άλλη ορμόνη που ονομάζεται προγεστερόνη η οποία προετοιμάζει το ενδομήτριο να δεχτεί το γονιμοποιημένο ωάριο. Αν δεν πραγματοποιηθεί κύηση τα επίπεδα των οιστρογόνων και της προγεστερόνης ελαττώνονται. Η απότομη πτώση της προγεστερόνης προκαλεί την έμμηνο ρύση και την αποβολή του ενδομητρίου. Αν δεν υπάρξει ωορρηξία, δεν παράγεται προγεστερόνη και το ενδομήτριο δεν αποβάλλεται και συνεχίζει να αυξάνεται λόγω της συνεχιζόμενης επίδρασης των οιστρογόνων.
Πότε εμφανίζεται η υπερπλασία του ενδομητρίου?
Η υπερπλασία του ενδομητρίου συμβαίνει συνήθως μετά την εμμηνόπαυση , όταν η ωορρηξία σταματά και η προγεστερόνη δεν παράγεται πλέον. Μπορεί επίσης να συμβεί κατά την περιεμμηνόπαυση , όταν η ωορρηξία δεν συμβαίνει τακτικά. Άλλες καταστάσεις στις οποίες οι γυναίκες μπορεί να έχουν υψηλά επίπεδα οιστρογόνων και χαμηλά επίπεδα προγεστερόνης είναι:
• Χρήση φαρμάκων με οιστρογονική δράση
• Μακροχρόνια χρήση υψηλών δόσεων οιστρογόνων μετά την εμμηνόπαυση (σε γυναίκες που δεν είχαν υστερεκτομή )
• Ανωμαλίες περιόδου, ειδικά αυτές που σχετίζονται με σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών ή στειρότητα.
• Παχυσαρκία
Ποιοι παράγοντες κινδύνου σχετίζονται με τη υπερπλασία?
• Ηλικία μεγαλύτερη των 35 ετών
• Λευκή φυλή
• Η ατοκία
• Η καθυστέρηση εμμηνόπαυσης
• Η έναρξη της περιόδου σε μικρή ηλικία
• Ατομικό ιστορικό καταστάσεων όπως ο σακχαρώδης διαβήτης, το σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών, παθήσεων του θυρεοειδούς και της χοληδόχου κύστεως.
• Παχυσαρκία
• Κάπνισμα
• Οικογενειακό ιστορικό καρκίνου των ωοθηκών, του παχέος εντέρου ή του ενδομητρίου
• Η χρήση ταμοξιφένης σε γυναίκες με ιστορικό καρκίνου του μαστού
Πώς ταξινομείται η υπερπλασία του ενδομητρίου;
Σύμφωνα με το παγκόσμιο οργανισμό υγείας (WHO 2014) η υπερπλασία του ενδομητρίου ταξινομείται σε δύο κατηγορίες.
• Υπερπλασία χωρίς ατυπία με κίνδυνο ανάπτυξης κακοήθειας 1%-3%.
• Ενδοεπιθηλιακή νεοπλασία του ενδομητρίου, η οποία και αποτελεί προκαρκινική κατάσταση με κίνδυνο ανάπτυξης κακοήθειας 60%.
Ποια είναι τα συμπτώματα της υπερπλασίας του ενδομητρίου?
Το πιο σύνηθες σύμπτωμα της υπερπλασίας του ενδομητρίου είναι η ανώμαλη αιμορραγία από τη μήτρα.
Πώς γίνεται η διάγνωση της υπερπλασίας του ενδομητρίου;
Η διάγνωση της υπερπλασίας του ενδομητρίου γίνεται με την χρήση του διακολπικού υπερήχου. Το ενδομήτριο θα πρέπει να μετράται στο μακρύ άξονα ή το οβελιαίο επίπεδο, με την ολότητα της ενδομητρικής επένδυσης μέχρι το ενδοτραχηλικό κανάλι.
Οι κοινώς αποδεκτές τιμές του πάχους του ενδομητρίου είναι οι εξής:
Προεμμηνοπαυσιακές γυναίκες
Σε προεμμηνοπαυσιακές γυναίκες, υπάρχει σημαντική διακύμανση στα διαφορετικά στάδια του εμμηνορυσιακού κύκλου.
• Κατά τη διάρκεια της εμμήνου ρύσεως: 2-4 mm .
• Στην πρώτη φάση του κύκλου(6η με 14η ημέρα): 5-7 mm.
• Στην δεύτερη φάση του κύκλου 7-16mm.
Μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες
Το μετεμμηνοπαυσιακό πάχος του ενδομητρίου είναι συνήθως μικρότερο από 5 mm, αλλά έχουν προταθεί διαφορετικά όρια πάχους.
• Με κολπική αιμορραγία (χωρίς λήψη tamoxifen):
o Το προτεινόμενο ανώτατο φυσιολογικό όριο είναι <5 mm . o Ο κίνδυνος καρκινώματος είναι ~ 7% εάν το ενδομήτριο είναι> 5 mm και 0,07% εάν το ενδομήτριο είναι <5 mm. o Για θεραπεία ορμονικής υποκατάστασης: το ανώτερο όριο είναι 5 mm . • Χωρίς ιστορικό κολπικής αιμορραγίας: o Το αποδεκτό εύρος του πάχους του ενδομητρίου είναι λιγότερο καλά καθιερωμένο σε αυτήν την ομάδα, έχουν όμως προταθεί ανώτερες τιμές 8-11 mm. o Ο κίνδυνος καρκινώματος είναι ~ 7% εάν το ενδομήτριο είναι> 11 mm και 0,002% εάν το ενδομήτριο είναι <11 mm
• Εάν είναι σε λήψη tamoxifen . : <5 mm .
Ανάλογα των υπερηχογραφικών ευρημάτων η τελική διάγνωση της υπερπλασίας του ενδομητρίου γίνεται με την λήψη βιοψίας από το ενδομήτριο είτε με διαγνωστική απόξεση, είτε με την υστεροσκόπηση.
Ποιες είναι οι διαθέσιμες θεραπείες για την υπερπλασία του ενδομητρίου;
Η επιλογή της θεραπείας καθορίζεται από τον τύπο της υπερπλασίας του ενδομητρίου, την ηλικία της γυναίκας και την επιθυμία της για διατήρηση της γονιμότητας.
Στις φαρμακευτικές επιλογές κυριαρχεί η λήψη προγεστερόνης, χορηγούμενη από το στόμα ή με τη μορφή ενδομήτριου σπειράματος (MIRENA).
Επί ενδοεπιθηλιακής νεοπλασίας του ενδομητρίου, η αφαίρεση της μήτρας (ολική υστερεκτομή) αποτελεί τη θεραπεία εκλογής. Επί επιθυμίας διατήρησης της γονιμότητας συστήνεται η λήψη προγεστερόνης με ταυτόχρονη βιοψία του ενδομητρίου ανά 3 με 6 μήνες.
Μπορώ να προλάβω την ανάπτυξη υπερπλασίας του ενδομητρίου;
Για την πρόληψη της υπερπλασίας μερικές χρήσιμες οδηγίες είναι οι εξής:
• Η θεραπεία ορμονικής υποκατάστασης μετά την εμμηνόπαυση να στηρίζεται στην ταυτόχρονη λήψη οιστρογόνων και προγεστερόνης.
• Επί διαταραχών της περιόδου και κυρίως στις περιπτώσεις ανωοθυλακιορρηξίας να χορηγούνται αντισυλληπτικά δισκία ή κυκλικώς προγεσταγόνα.
• Επί παχυσαρκίας συνίσταται μείωση του σωματικού βάρους.
Μη διστάσετε να επικοινωνήσετε με τον εξειδικευμένο Μαιευτήρα – Χειρουργό Γυναικολόγο Dr. Σαρρή Ιωάννη για οποιδήποτε γυναικολογικό ζήτημα αντιμετωπίζετε. Ο Dr. Σαρρής εφαρμόζει καθημερινά τις πλέον σύγχρονες τεχνικές γυναικολογικής επεμβατικής, ενώ ακολουθεί όλες τις επιστημονικές εξελίξεις.
